Nha khoa trẻ em

1.Vệ sinh răng miệng

• Cha mẹ có thể giúp cho trẻ giữ răng chắc và khỏe bằng cách tập cho trẻ ý thức giữ gìn vệ sinh ngay từ những chiếc răng đầu tiên. Phải giữ vệ sinh răng miệng tốt cho trẻ và chăm sóc răng miệng cho trẻ đúng cách. Răng chỉ khỏe và đẹp nếu biết làm sạch đúng cách. Chải răng đúng cách và đúng thời điểm: tốt nhất nên chải răng ngay sau khi ăn, ngay cả khi chỉ ăn bánh kẹo, hoặc ăn vặt. Nếu không biết chăm sóc và vệ sinh răng miệng cho con trẻ đúng phương pháp có thể dẫn tới những hậu quả như: răng mọc khểnh, răng hô, răng mọc lệch, viêm nướu và đặc biệt là sâu răng... Trẻ em khó có thể tự mình làm sạch răng tốt được. Do đó, cha mẹ của trẻ phải chải răng cho con khi trẻ còn quá nhỏ và nên cùng chải răng với trẻ khi trẻ lớn hơn. Hướng dẫn cho trẻ cách sử dụng chỉ tơ nha khoa đúng cách để làm sạch kẽ răng.

2.Hạn chế các thói quen xấu

• Hạn chế cho trẻ ăn bánh, mứt, kẹo và những thức ăn chứa nhiều đường. Không nên để cho trẻ có thói quen bú bình và ngậm bình sữa hoặc nước hoa quả hay nước ngọt ngậm trong miệng những lúc bé đi ngủ nhất là ban đêm.

3.Khám răng định kỳ

• Nên cho trẻ đi khám bác sĩ răng hàm mặt lần đầu tiên khi trẻ được 6 tháng tuổi. Sau đó, khi trẻ được 1 tuổi nên bắt đầu đưa trẻ đi khám răng định kỳ mỗi 6 tháng một lần để kịp thời phát hiện bất kỳ những dấu hiệu bất thường ở giai đoạn sớm. Không nên chờ đến khi trẻ có răng sâu hay đau răng mới đến bác sĩ răng hàm mặt.

• Cha mẹ không được tự ý mua thuốc nói chung và nhất là kháng sinh tetracycline cho con uống, không cho trẻ dưới 10 tuổi sử dụng bất kỳ loại tetracycline nào, vì những loại thuốc này sẽ ảnh hưởng đến men răng của trẻ gây tình trạng vàng răng vĩnh viễn do thuốc.

4.Vấn đề ăn uống

• Ngày nay, nhiều nghiên cứu đã chứng minh sự ăn uống và thực phẩm có vai trò lớn đối với quá trình mọc răng, sự vững chắc của răng cũng như các bệnh răng - miệng. Dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý, đặc biệt là đảm bảo chất canxi ngay từ giai đoạn mang thai.

• Chế độ ăn của trẻ cũng rất quan trọng. Trong 3 năm đầu tiên, chế độ dinh dưỡng cân đối rất cần thiết cho sự phát triển một hàm răng khỏe mạnh. Dinh dưỡng tốt sẽ thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh của răng và nướu. Chú ý ăn các loại thức ăn có tác dụng làm sạch răng chẳng hạn như: cà rốt, phomat, các loại cá, các loại rau quả nhiều vitamin C (như cà chua, cam, chanh, bưởi...).

• Không nên cho trẻ nhỏ uống nhiều nước hoa quả mà nên thay vào đó là cho các bé uống sữa. Càng uống nhiều nước ngọt, càng dễ hư men răng. Nước uống có gas uống nhiều có thể bị mòn men răng .

5.Khi nào bắt đầu chăm sóc răng miệng cho trẻ

• Nhiều bà mẹ có quan niệm sai lầm "hàm răng sữa không quan trọng" vì sau đó trẻ thay răng vĩnh viễn. Họ không biết rằng chất lượng của một hàm răng sữa lại ảnh hưởng nhiều đến những răng vĩnh viễn sau này. Nếu chăm sóc răng sữa không tốt sẽ gây răng bị sâu, sún và trong tình trạng này, trẻ thường phải nhổ răng sữa sớm. Nhổ răng sữa quá sớm còn làm những răng lân cận bị xô đẩy, chức năng nhai kém, xương hàm nhỏ đi không đủ chỗ cho răng vĩnh viễn mọc. Do đó, các bậc cha mẹ cần lưu ý nhổ răng sữa đúng thời điểm, tạo điều kiện cho răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí.

• Trước khi trẻ có răng (6 tháng tuổi)

Bạn nên bắt đầu làm sạch miệng của trẻ ngay cả khi trẻ vẫn chưa mọc răng.
Luôn luôn làm sạch nướu sau khi cho trẻ bú. Cho trẻ uống nước ngay sau khi bú mẹ hoặc sau khi bú bình sữa, nên cho trẻ bú bình nước để tráng miệng. Dùng một miếng gạc hoặc vải mềm nhúng nước sạch quấn quanh ngón tay lau nhẹ nhàng và massage nướu sau khi cho trẻ bú hay ăn.

• Sau khi trẻ có răng

Nếu trẻ chưa có hoặc mới mọc răng, chưa biết cách súc miệng và nhổ ra, cha mẹ có thể cho trẻ uống nước để súc miệng sau khi ăn. Dùng gạc quấn quanh ngón tay nhúng vào nước sạch để chùi răng, nướu cho trẻ, chú ý chùi cả bên trong lẫn bên ngoài.
Khi trẻ có vài răng sữa, mẹ bé có thể dùng gạc thấm nước để lau răng cho trẻ sau khi ăn. Khi trẻ có nhiều răng hơn và trẻ biết nhổ nước, thì chúng ta có thể dùng bàn chải nhỏ có lông mềm với kích thước nhỏ thấm nước hoặc kem đánh răng dùng cho trẻ để chải răng cho trẻ sau các bữa ăn.
Giúp trẻ chải răng cho đến khi trẻ được 3 tuổi, rồi khuyến khích trẻ tự chải lấy nhưng dưới sự hướng dẫn và kiểm soát của bạn, hướng dẫn trẻ cách chải răng đơn giản như động tác xoay tròn với biên độ nhỏ. Bạn nên luôn luôn kiểm tra, hướng dẫn trẻ cần phải đánh răng cho đúng cách. Không nên cho trẻ nhỏ sử dụng bàn chải điện quá sớm, tốt nhất là khi trẻ 4 tuổi trở lên và phải được người lớn hướng dẫn kỹ. Với trẻ dưới 3 tuổi, nên cẩn thận khi sử dụng kem đánh răng trẻ em có chứa fluor. Trẻ nhỏ rất dễ nuốt phải kem khi đánh răng. Việc nuốt thường xuyên kem chứa fluor có thể khiến trẻ mắc chứng nhiễm fluor, men răng trở nên đục và có thể bị nhuộm màu. Trường hợp nặng có thể gây khiếm khuyết cấu trúc răng.
Tập cho trẻ có thói quen chải răng đúng cách với kem đánh răng có fluor, ít nhất 2 lần mỗi ngày, buổi sáng và trước khi đi ngủ và thường xuyên dùng chỉ nha khoa. Mỗi lần đánh chỉ cần một lượng nhỏ kem đánh răng có fluor bằng hạt đậu là đủ. Hướng dẫn trẻ súc miệng và nhổ hết kem đánh răng ra sau khi đánh răng.
6.Chọn bàn chải và kem đánh răng

• Nên chọn bàn chải đầu tròn, có sợi lông thật mềm được dành riêng cho trẻ em thì sẽ ít làm tổn thương đến các mô nuớu hay làm tổn thương bề mặt răng. Các trẻ miệng nhỏ nên chọn loại bàn chải nhỏ, phần đầu bàn chải khoảng 1,5cm, có bờ tròn để khỏi làm tổn thương nướu răng. Ngày nay, có rất nhiều bàn chải với màu sắc và thiết kế rất ngộ nghĩnh làm thúc đẩy trẻ muốn chải răng, nhưng nên nhớ chọn cho trẻ loại bàn chải được thiết kế cấu trúc và kích cỡ phù hợp vừa với lứa tuổi của trẻ để khuyến khích trẻ chải răng.

• Nhiều loại kem đánh răng trẻ em có mùi vị phù hợp với vị giác của trẻ để khuyến khích trẻ chải răng, nhưng nên chọn cho con bạn kem đánh răng phải không cay, hơi ngọt và có mùi thơm và mùi vị mà cháu thích nhất .

• Dùng kem đánh răng có chứa chất fluor cũng rất quan trọng vì chất fluor làm giảm vi khuẩn, cũng như tái khoáng hóa bề mặt răng, làm cho chúng chắc, khỏe hơn.

ThS.BS. Nguyễn Quốc Dũng