Nha khoa trẻ em
Trẻ chậm nói, chuyện không của riêng ai
Sự phát triển về thể lực và trí não trong những năm đầu đời của trẻ luôn là mối bận tâm của các bậc làm cha, mẹ. Cuộc sống dù khó khăn đến đâu cha mẹ vẫn luôn dành những gì tốt đẹp nhất cho những đứa con thương yêu của mình, thật hạnh phúc biết bao khi nghe con gọi bi bô "tiếng ba, tiếng mẹ". Rối loạn phát triển ngôn ngữ ngày càng phổ biến ở trẻ trong đó chứng chậm nói hiện đang là mối lo âu của nhiều bậc phụ huynh và những người thân trong gia đình trẻ ...
Cột mốc quan trọng về phát triển ngôn ngữ
Phát triển ngôn ngữ ở trẻ có những thời điểm đáng chú ý sau đây:
| THỜI ĐIỂM | LỜI NÓI – NGÔN NGỮ |
| 0 – 3 tháng | Phát âm theo bản năng những thanh âm vô nghĩa |
| 6 tháng | Bắt đầu bập bẹ các âm môi như pa-pa, mama...bắt chước lại các âm mà trẻ đã nghe được. Có khả năng diễn tả một số tình cảm qua nét mặt. |
| 12 tháng | Nói được những từ đơn như: bố, mẹ, bà... diễn tả một số nhu cầu qua các từ đơn: măm măm, ị, bô, bánh, cơm...giao tiếp xung quanh qua cử chỉ, chỉ được các đồ vật mà trẻ muốn |
| 18 tháng | Có vốn từ khoảng 10 – 20 từ nhưng có khả năng hiểu gấp 10 lần khả năng nói (vai trò quan trọng của môi trường xung quanh). Nói được những từ có liên quan đến hoạt động và nhu cầu cơ thể, nói được những từ đôi: măm chuối, bố bế, mẹ bế, đi về ...nhắc lại các câu đơn giản: hoan hô bé, mẹ đâu rồi...Nhận biết sơ đồ cơ thể |
| 2 tuổi | Có số vốn từ trung bình khoảng 200 từ mà 2/3 là danh từ, nói những câu ngắn : bố đi làm, mẹ đi chợ, rửa chân tay... Có ý thức tự chủ, tự biết tên mình, nhưng chưa phân biệt được cái gì của mình, cái gì của người khác (tính duy kỷ: cái gì nắm trong tay là của mình) |
| 3 tuổi | Nói được những câu ngắn, có chủ từ, động từ . Vốn từ phát triển nhanh chóng (nếu có được môi trường giao tiếp thích hợp) Nói được khoảng 200 từ, hiểu được 1000 từ, biết hát các bài hát ngắn, đọc các câu thơ, câu vè có vần điệu. Kể lại các câu chuyện ngắn dù chưa hiểu nội dung. |
Nguyên nhân và mức độ chậm nói ở trẻ em
| NGUYÊN NHÂN | YẾU TỐ TÁC ĐỘNG (MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH) |
| - Mất thính lực chính là nguyên nhân đầu tiên. - Do di truyền, chấn thương sọ não, viêm não, động kinh, dị tật cơ quan phát âm, viêm thanh quản, viêm tai giữa. - Chậm phát triển tâm thần. -Người cha uống rượu nhiều cũng có thể làm tinh trùng suy yếu, và ảnhhưởng lên phần não điều khiển ngôn ngữ khi bào thai phát triển. |
- Trẻ xem ti vi quá nhiều, chơi đồ chơi một mình,bố mẹ ít nói chuyệnvới con, khiến cho trẻ chỉ nhận thông tin một chiều, không có sự phảnhồi trong một thời gian dài sẽ làm trẻ chậm nói. - Thiếu tình thương của bố mẹ, trẻ bị ngược đãi. -Bố mẹ phó mặc con cho người giữ trẻ không có thời gian trò chuyện vớitrẻ, trẻ không có cơ hội được nói. Trẻ bị tách ra khỏi môi trường xungquanh tạo cơ hội bắt chước. - Trẻ suy dinh dưỡng, sinh đôi, sinh ba (hơn 50% các cặp sinh đôi, sinh ba bị chậm nói) Bé trai thường phát triển khả năng nói chậm hơn bé gái, khoảng từ 1đến 2 tháng. Lúc bé 16 tháng, bé trai sử dụng trung bình khoảng 30 từ,trong khi bé gái có khuynh hướng dùng đến 50 từ. |
Mức độ chậm nói ở trẻ
- Nhẹ : ít nói, nói từng từ, thích chơi đồ chơi.
- Nặng : Không nói được, không thích chơi đồ chơi.
Trong bài viết kỳ sau, chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về những dấu hiệu gợi ý trẻ chậm nói cũng như làm thế nào để can thiệp. Mời các bạn đón xem.
ThS, BS Đinh Thạc
