Bệnh liên quan vùng miệng

Họng là ngã tư của đường ăn và đường thở, nơi tiếp xúc đầu tiên với mọi tác nhân gây bệnh từ bên ngoài vào. Do đó, khi cơ thể bị suy giảm miễn dịch, đây sẽ là cơ quan bị ảnh hưởng trước tiên.

Nhiễm HIV/AIDS là một bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải, phát triển chậm với các giai đoạn không triệu chứng kéo dài. Đến giai đoạn AIDS (HIV đã làm suy giảm hệ thống miễn dịch), các biểu hiện lâm sàng xuất hiện rõ, chủ yếu là nhiễm trùng cơ hội và các khối u mà người có hệ thống miễn dịch bình thường không mắc.

Các thống kê cho thấy, 40-90% bệnh nhân AIDS có biểu hiện bệnh lý ở họng. Các tổn thương họng thường gặp nhất là nhiễm nấm candida, các biểu hiện nhiễm virus (như bạch sản lông, herpes...). Hiện tượng loét họng miệng do vi khuẩn cũng phổ biến, đặc biệt là viêm loét, hoại tử niêm mạc họng do tụ cầu, liên cầu, một số vi khuẩn gram âm, lao, giang mai... Ngoài ra, có thể gặp một số khối u được coi là tổn thương đặc hiệu của tình trạng nhiễm HIV như ung thư tế bào sừng, sarcom Kaposi...

Những bệnh nhân trên thường cảm thấy đau rát trong miệng, nuốt khó, đôi khi có cảm giác vướng, có giả mạc trắng hoặc màu kem. Tổn thương có thể nhiều ổ, bao phủ niêm mạc má, mặt trên lưỡi, lợi, vòm họng.

Với những người bị candida quá sản, tổn thương thường là màng trắng, cạo không được ở niêm mạc má; hoặc có dạng ban rát, đỏ trên niêm mạc má, khẩu cái cứng và mặt lưỡi, kèm theo viêm khóe miệng (biểu hiện đỏ nề và loét ở góc mép). Nếu là tổn thương do herpes, niêm mạc miệng hay môi sẽ có một vài nốt phỏng nhỏ trên nền đỏ, sau vỡ tạo thành những vết loét rất đau. Các tổn thương ở môi tạo những vết loét lớn đặc trưng, lan ra ngoài da mặt... Các tổn thương này thường kéo dài và ít đáp ứng với các liệu pháp thông thường.

Bệnh nhân cần được điều trị theo kháng sinh đồ, kết hợp với thuốc nâng cao thể trạng, thuốc tăng cường miễn dịch.

ThS PHẠM BÍCH ĐÀO, Sức Khoẻ & Đời Sống