Bệnh liên quan vùng miệng

- Ung thư biểu mô (Carcinoma):

• Hiện diện ở vùng mặt, xương hàm, vùng yết hầu (cavum carcinoma), lưỡi, môi, má, sàn miệng.

• Ung thư biểu mô có nguồn gốc không rõ, nhưng ở một số bệnh nhân có thói quen ăn trầu và hút thuốc lá có nhiều nguy cơ (high risk) bị ung thư loại nầy. Ở niêm mạc má và lưỡi các

• vết dầy lên sang thuơng có màu trắng, hay gọi là bạch sản (lichen plan) thường báo hiệu vùng đó sẽ bị ung thư.

Ung thư biểu mô lúc mới bị rất khó phát hiện, trị liệu bằng phẫu thuật, xạ trị và hoá trị liệu. Tiên lượng xấu

- Ung thư tế bào đáy (basic cell carcinoma)

• Chỉ có ở bên ngoài da mặt, dưới mi mắt, môi trên. nguồn gốc ung thư có liên quan đến tia tử ngoại và ở những bệnh nhân làm việc tiếp xúc với ánh sáng, vùng có nhiều nắng. Ung thư tế bào đáy có thể phẩu thuật và ít tái phát, tiên lượng tốt.

- Ung thư tế bào máu (lymphosarcoma):

• Ung thư máu có rất nhiều loại: ung thư hồng cầu, ung thư bạch cầu, ung thư tiểu cầu...là những loại ung thư máu toàn thân có biểu hiện toàn thân, nhưng khó phát hiện trong vùng miệng và thường xảy ra khi ở giai đoạn cuối làm chảy máu nướu răng không có căn nguyên. Trong số đó ung thư lympho cầu (lymphosarcoma) hiện diện rất rõ ở tất cả niêm mạc vùng miệng, lưỡi, má, môi sàn miệng, nướu răng có màu tím sậm, làm chảy máu nướu răng kéo dài. Là loại u ác tinh phát triển nhanh, phẫu thuật khó, dễ tái phát, di căn, và tiên lượng rất xấu.

Khó chẩn đoán khi ung thư tế bào máu nằm trong xương hàm đến khi nhổ răng mới phát hiện, khối u mới bộc phát nhanh chóng và tiên lượng rất xấu.

- Ung thư xương (osteosarcoma):

• Ở vùng xương hàm ít gặp và thường là do di căn.

- Cavum vòm hầu:

• Là một carcinoma ở ngã ba yết hầu, vòm hầu và hốc mũi. Ung thư cavum thường phát hiện trễ ở giai đoạn tiến triển, nên tiên lượng rất xấu. Nguồn gốc của loại ung thư vòm hầu có thể do nhiễm trùng kinh niên vùng mũi, xoang hàm và viêm amidan (tonsilitis). Thuốc lá và rượu cũng là thủ phạm gây nên ung thư vòm hầu. Khi đã bị cavum không phẫu thuật được mà phải dùng phương pháp xạ trị cùng với hóa trị liệu, bệnh có thể hết nếu được phát hiện sớm.

- Ung thư lưỡi (tongue cancer), ung thư má và sàn miệng:

• Có tỷ lệ cao ở những người ăn trầu và hút thuốc lá, có nhiều loại ung thư ở lưỡi, nhưng thường gặp nhất là 2 loại: ung thư biểu mô (carcinoma) và ung thư tế bào máu (lymphocarcinoma).

Tóm lại ung thư vùng răng miệng và hàm mặt có tỷ lệ thấp so với ung thư ở các cơ quan khác trong cơ thể, nhưng khó phẫu thuật và di chứng nặng nề do bệnh nhân sẽ gặp khó khăn trong ăn nhai, nuốt, nói khó. Giai đoạn cuối sẽ làm khuôn mặt biến dạng và cuối cùng là di căn sang các cơ quan khác.

Bs.Trần Ngọc Đỉnh