Nha khoa trẻ em

Sữa mẹ đang bị lãng phí

  • Sữa mẹ có giá trị đặc biệt với sức khỏe của trẻ, nhưng nhiều bà mẹ hiện đại lại tin dùng sữa bột hoặc thức ăn thay thế.

Bà Đinh Thị Phương Hòa, phó vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế), đánh giá theo cảm nhận của bà, ngay cả nhân viên y tế, có tới 90% không cho rằng nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong sáu tháng đầu đời là tốt nhất, chưa nói đến người dân.

"Người VN vẫn cho sữa là chất lỏng, làm sao tạo được cơ bắp cho trẻ, vì vậy đã cho trẻ ăn giặm thêm các thức ăn như bột, cháo từ sớm trong khi sữa mẹ rất đầy đủ chất dinh dưỡng" - bà Hòa nói.

Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu đời là không cho trẻ ăn thêm bất kỳ thức ăn, uống nào khác, kể cả nước lọc và trà thảo mộc, vốn đang được các bà mẹ thành thị chuộng để làm sạch miệng trẻ.

Tuy nhiên, theo bà Đinh Thị Phương Hòa, muốn đủ sữa cho mẹ nuôi con, việc chăm sóc dinh dưỡng cho mẹ nên thực hiện từ khi bắt đầu thai kỳ, bên cạnh đó là tạo điều kiện để mẹ có môi trường sống vui vẻ, hạnh phúc. Bà mẹ VN bị thiệt thòi là thời gian nghỉ sinh thấp, nhất là nhóm làm công ăn lương chỉ được nghỉ bốn tháng kể cả thời gian nghỉ trước sinh. Bà Hòa cho biết Bộ Y tế, Tổng liên đoàn Lao động VN đang nỗ lực đề nghị và mong muốn có sự tham gia của các ban ngành nhằm giúp tăng thời gian nghỉ sinh của bà mẹ lên sáu tháng.

Cũng theo bà Hòa, trước đây tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ ở VN khá cao, nhưng nhìn chung trẻ còi cọc hơn hiện nay, lý do là bà mẹ không cho con bú đủ sữa vì không biết cách đo lường. Muốn chắc chắn trẻ bú đủ sữa, bà mẹ hãy tự đánh giá theo tiêu chí: trẻ bú no là tự nhả và ngủ, ít quấy khóc, tiểu tiện và đại tiện đều đặn, trẻ tăng cân và chiều cao theo kịp biểu đồ tăng trưởng... Bà Hòa cho rằng một số người VN có thói quen trước khi cho trẻ bú thì cho bé ăn một giọt mật ong hay thức ăn gì đó, điều này chỉ khiến quá trình cho bú mẹ chậm lại, nhất là giai đoạn em bé mới sinh sẽ chậm được sử dụng sữa non rất quý của mẹ.

Ước tính trung bình một trẻ nuôi dưỡng bằng sản phẩm thay thế sữa mẹ tiêu tốn 800.000-1,2 triệu đồng/tháng. Tính theo thu nhập bình quân đầu người ở VN hiện nay là 1.024 USD/người/năm, chi phí này chiếm 53-79% thu nhập bình quân một người.

Ông Jesper Morch, trưởng đại diện Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc tại VN, dẫn thông tin từ tạp chí y khoa hàng đầu thế giới Lancet cho rằng trong tất cả các biện pháp phòng ngừa bệnh tật thì nuôi con chủ yếu bằng sữa mẹ trong hai năm đầu đời, trong đó nuôi hoàn toàn trong sáu tháng đầu đời, là biện pháp có tác động lớn nhất. Ông Morch cho rằng nuôi con bằng sữa mẹ có thể góp phần ngăn ngừa 12-15% số ca tử vong trẻ dưới 5 tuổi ở các nước đang phát triển.

Trẻ không được bú đủ sữa mẹ

Sữa mẹ chứa năng lượng và các chất dinh dưỡng đáp ứng hoàn toàn nhu cầu cho trẻ nhỏ trong sáu tháng đầu đời, 1/2 trong nửa năm sau đó và 1/3 trong năm thứ hai của trẻ.

Trong khi đó tại VN:

- Chỉ có 16,9% trẻ nhỏ được cho bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu đời.

- Chỉ có 58% được bú mẹ sớm, trong vòng một giờ sau sinh, theo đúng khuyến cáo.

- Tỉ lệ cho trẻ nhỏ bú bình tăng từ 2,2% (năm 2000) lên 25,6% (năm 2005).

- Từ 30-80% trẻ phải ăn thức ăn bổ sung sớm, trước 6 tháng tuổi.

- Chỉ có 22,9% trẻ được bú mẹ cho đến hai tuổi. Lý do còn tồn tại niềm tin, quan niệm sai lầm trong cách chăm sóc trẻ; phụ nữ bị quá tải với các công việc và mạng lưới hỗ trợ xã hội chưa hiệu quả; chưa thực hiện tốt quy định nhằm giám sát và bảo vệ việc nuôi con bằng sữa mẹ.

LAN ANH-tuoitre