Ung thư vùng miệng

Ở các nước đang phát triển, căn bệnh này thường được phát hiện muộn nên có tỷ lệ tử vong rất cao. Tùy theo vị trí tổn thương, tỷ lệ người mắc ung thư xoang miệng sống thêm 5 năm sau điều trị là 30-80%. Ở TP HCM, bệnh chiếm khoảng 3-4% tổng số ca ung thư và đứng hàng thứ 7 trong số 10 loại ung thư hay gặp nhất.

• Theo Hiệp hội Nha khoa Quốc tế, bệnh ung thư xoang miệng không ngừng gia tăng trên thế giới; ước tính mỗi năm có khoảng 413.000 ca mắc mới được phát hiện.

• Xoang miệng là cửa ngõ tiếp nhận thức ăn, nước uống và thực hiện công đoạn khởi đầu của bộ máy tiêu hóa. Hốc miệng được bao phủ bởi lớp niêm mạc tế bào gai và bao gồm nhiều bộ phận: lưỡi, lợi, sàn miệng, niêm mạc má, vòm khẩu cái, amiđan... Các nguyên nhân gây ung thư xoang miệng bao gồm:

- Thói quen hút thuốc lá, uống rượu, ăn trầu, xỉa thuốc. Những người vừa hút thuốc vừa uống rượu có nguy cơ ung thư xoang miệng cao gấp 15 lần so với người bình thường. Ở phụ nữ nông thôn, tập tục ăn trầu, xỉa thuốc là nguyên nhân chính dẫn đến ung thư niêm mạc má, môi, lưỡi, vòm khẩu cái.

- Vệ sinh răng miệng kém.

- Hàm răng giả không tốt hoặc răng mẻ, cạnh sắc bén, tạo kích thích lâu ngày và thường xuyên lên niêm mạc má.

• Các dấu hiệu thường gặp ở ung thư xoang miệng là vết loét không lành, gây đau và chảy máu..., điều trị bằng thuốc hơn 2 lần mà không khỏi. Ngoài ra, bệnh nhân còn có những đốm trắng hay mảng hồng trên niêm mạc họng, miệng hoặc mảng sượng cứng dưới niêm mạc. Các mảng này xuất hiện bất thường, kèm theo những cơn đau rát họng bất thường, kéo dài, hạch cổ to. Người bệnh nuốt đau và khó, tăng tiết nước bọt, khàn tiếng kéo dài...

• Để ngăn ngừa và hạn chế nguy cơ ung thư xoang miệng, nên khám họng miệng và răng mỗi năm một lần. Đối với những người có nguy cơ cao (trên 40 tuổi, có hút thuốc, uống rượu hoặc ăn trầu, xỉa thuốc), nên khám và tầm soát ung thư xoang miệng 6 tháng/lần.

Nếu có tổn thương nghi ngờ ung thư xoang miệng, cần làm thử nghiệm với phẩm xanh Toluidin 1% (súc miệng hay bôi lên tổn thương). Xét nghiệm này có độ nhạy cao (77-92%).

Trong cộng đồng, cần thực hiện các biện pháp phòng chống sau:

- Thông tin và giáo dục vệ sinh phòng bệnh.

- Vận động hạn chế các thói quen có hại như uống rượu, hút thuốc, ăn trầu, xỉa thuốc.

- Sống lành mạnh, ăn uống cân bằng, đủ chất, chú ý vệ sinh và khám răng miệng định kỳ.

- Phổ biến và hướng dẫn các dấu hiệu bất thường cảnh báo ung thư xoang miệng.

- Khám tầm soát và phát hiện sớm ung thư xoang miệng cho các đối tượng nguy cơ cao.

Bác sĩ Trần Chánh Khương