Bệnh thời sự

Một là mọi người vẫn nghĩ đây chẳng qua cũng chỉ là bệnh... tiêu chảy cấp như lần trước; hai là thấy báo đài nói chữa... dễ, chưa có ca nào tử vong; ba là nghe nói đã có thuốc chủng ngừa, bốn là... chuyện phòng chống dịch là chuyện riêng của ngành Y tế!

Thực ra, dịch tả nguy hiểm hơn ta tưởng! Nếu dịch lớn xảy ra thì thiệt hại vô kể, y tế cũng bó tay, trong khi đó, nếu ý thức rõ nguy cơ, mọi người đều tự mình có thể phòng bệnh không khó! Cho rằng bệnh tả có thể chữa khỏi dễ dàng là một sai lầm lớn. Dù ngày nay cách điều trị có nhiều tiến bộ, chữa sớm và đúng thì không có tử vong nhưng trên thực tế, khi dịch bùng nổ thì y tế bị tràn ngập!

Trong lịch sử, dịch tả phát xuất từ trước công nguyên ở châu Á, đựơc ghi nhận năm 1563 ở Ấn Độ, với những trận đại dịch năm 1817-1821, lan ra khắp các nước châu Âu, Bắc Mỹ, châu Phi, Nam Mỹ. Năm 1832, gần bốn vạn người chết vì dịch tả ở Paris (Pháp) và năm 1854 gần bảy vạn người chết vì tả ở Anh...

Bệnh do vi trùng Vibrio cholerae gây ra. Vi trùng có dạng dấu phẩy nên gọi là "phẩy khuẩn tả", do Robert Koch nhận dạng từ năm 1883.

Bệnh tả lây chủ yếu qua đường nước, qua ăn uống thiếu vệ sinh, nhất là trong mùa nắng nóng như hiện nay người ta thường uống nước lã, nước rau trái, nước mía, nước mát thiếu vệ sinh; ăn thức ăn ôi thiu, ruồi bu kiến đậu! Đặc biệt bệnh lây lan nhanh ở những vùng có nhiều ruồi nhặng và những nơi có tập quán dùng phân tươi tưới rau cải xanh...

Do vậy, biện pháp đơn giản và hữu hiệu nhất để phòng bệnh dịch tả là "ăn chín uống sôi". Có nghĩa là ăn thức ăn đã được nấu chín, và uống nước đã được đun sôi để nguội! Rửa sạch tay với xà bông trước khi ăn và sau khi đi cầu cũng như vệ sinh môi trường là những điều thiết yếu!

Có một câu tục ngữ Pháp: Trăm thứ bệnh đi qua đuờng miệng! Cũng tại cái miệng mà hại cái thân! Chữa trị không dễ đâu! Bệnh diễn tiến rất nhanh! Trên ói mửa, dưới ỉa chảy ào ào, một lúc đã kiệt sức vì mất nước và chết nhanh chóng- nhiều khi chỉ trong vòng 24 tiếng! Trở tay không kịp. Đến BV thường quá trễ! Khi bệnh xảy ra hàng lọat, nhiều bệnh nhân đến cùng lúc, thì BV bị tràn ngập! Có trường hợp phải "vô nước biển" hằng vài chục lít mới cứu nổi một bệnh nhân! Trong điều trị bệnh này, người ta đã chế ra một cái giường đặc biệt gọi là giường có lỗ (ảnh), đặt hậu môn người bệnh ngay đúng cái lỗ đó, bên dưới có một cái xô hứng phân để đo lượng nước thoát ra để mà bù cho đủ. Tại gia đình, khi có người tiêu chảy thì phải cho uống bù nước ngay, tốt nhất là Orésol, pha một gói trong một lít nước chín hoặc tự pha chế dung dịch muối đường: một lít nước cho vào một muỗng muối ăn và tám muỗng đường cát (lường bằng muỗng cà phê, gạt ngang), vắt thêm một trái cam hay nửa trái chanh, ta có một dung dịch tương đương với Orésol. Đây là cách cấp cứu tại nhà rất hiệu quả trước khi mang đến BV!

BS ĐỖ HỒNG NGỌC